Spośród dostępnych na rynku środków do samoobrony ogromną popularność zyskały gazy obronne. Najczęściej spotykane są gazy pieprzowe, jednak służby mundurowe korzystają także z innych rozwiązań. Przyjrzymy się poszczególnym rodzajom gazów — ich oznaczeniom, działaniu, przeznaczeniu — i przedstawimy skuteczne formy stosowania oraz neutralizowania skutków w razie ekspozycji. W skrócie wszystko, co musisz wiedzieć o gazach obronnych.
Spis treści:
1. Rodzaje stosowanych substancji drażniących
2. Stany skupienia i sposoby rozpylania gazu
3. Zasady odczytywania oznaczeń gazów pieprzowych
4. Ogólne wskazówki użytkowania
5. Sposoby neutralizacji gazów pieprzowych
Rodzaje stosowanych substancji drażniących
Nie każdy gaz do samoobrony jest gazem pieprzowym — to już wiadomo. Czym zatem są pozostałe używane w tym celu substancje, jak działają i czym mogą grozić? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej.
CS (2-Chlorobenzylidenomalononitryl)
Jest to organiczny związek chemiczny stosowany jako drażniący bojowy środek trujący. Oznaczany we Francji jako CB, sporadycznie zdarzają się oznaczenia OSBM, OCBM lub CBM. Obecnie stosowany głównie przez policję w czasie zamieszek. CS silnie drażni błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych, powodując intensywne łzawienie, kaszel, ślinotok oraz kichanie. Działa także na zwilżoną skórę, wywołując uczucie pieczenia, a przy dużych stężeniach może doprowadzić do powstania podrażnień oraz pęcherzy. Działanie może być odczuwalne nawet do kilku godzin. W przypadku zbyt długiej ekspozycji ma potencjał śmiercionośny. Może działać toksycznie i rakotwórczo.
CN (Chloroacetofenon)
Podobnie jak CS jest to organiczny związek chemiczny z grupy ketonów, pochodna acetofenonu, po raz pierwszy otrzymany w USA pod koniec I wojny światowej. Stosowany jako drażniący bojowy środek trujący. W USA oznaczany jako CN, w Wielkiej Brytanii CAP, a w Niemczech O-Salz. Wykorzystywany jest w wielu państwach świata przede wszystkim przez siły policyjne do rozpraszania zgromadzeń, ale również w lotniczych instalacjach rozpylających. Zasadniczo działa jak CS, jednak jest mocniejszy.
OC (Oleoresin capsicum)
Zawarta m.in. w ostrych papryczkach kapsaicyna w postaci oleożywicy, czyli popularnie zwany gaz pieprzowy. Zamiast wywoływać ból, powoduje silne uczucie pieczenia, trudności w utrzymaniu otwartych oczu, obrzęk, tymczasową ślepotę, a tym samym dezorientację. Wdychanie skutkuje atakiem kaszlu, ślinotokiem, niekontrolowanym kichaniem, dusznościami. Środek skuteczny także w przypadku napastników pod wpływem alkoholu, narkotyków czy adrenaliny. Używany powszechnie przez osoby cywilne i służby mundurowe do samoobrony lub pacyfikacji, a także jako repelent przeciw zwierzętom (np. psom czy niedźwiedziom). Stosunkowo bezpieczny dla zdrowia i życia, powszechnie dostępny oraz skuteczny, a przy tym niedrogi.
Ze względu na największą skuteczność i brak poważnych skutków ubocznych, liderem wśród gazów do samoobrony jest gaz pieprzowy. Ponadto jest jedynym tego typu gazem dostępnym w Polsce bez zezwolenia, ponieważ w rozumieniu Ustawy o Broni i Amunicji nie jest bronią. Dlatego też pozostanie on głównym bohaterem poradnika. Jednak zasada działania wszystkich wymienionych jest podobna, choć efekty mogą się różnić.
Stany skupienia i sposoby rozpylania gazu
W zależności od formy substancji oraz konstrukcji dyszy rozpylacza, gaz może zachowywać się po wypuszczeniu w różny sposób. Na rynku dostępne są 4 rozwiązania, które warto dobrać do własnych możliwości i preferencji.
Mgła/stożek
Gaz w formie drobnej mgiełki przyjmuje podczas rozpylania kształt stożka, pokrywając większy obszar jednocześnie. Z tego powodu taka forma dobrze sprawdza się do obrony przed grupą napastników lub w sytuacji, gdy dokładne wycelowanie jest utrudnione. W konsekwencji zasięg jest dość ograniczony, średnio o 1/3 mniejszy niż w przypadku strumienia. Ponadto chmura jest bardzo podatna na wiatr czy deszcz, istnieje nawet ryzyko, że gaz „wróci do nadawcy”.
Gazy w formie stożkowej dostępne w sklepie combat:
- Gaz pieprzowy Walther Combat stożek 40 ml
- Gaz pieprzowy Stop Attack Stożek
- Gaz pieprzowy Walther ProSecur UV Stożek
Strumień/punkt
Substancja drażniąca wypuszczana jest z rozpylacza w formie wąskiego strumienia. Zasięg jest przeważnie mniejszy niż w przypadku mgły, jednak wykazuje mniejszą podatność na wpływ wiatru czy deszczu. Zagrożenie cofnięciem gazu w naszą stronę jest również znacznie mniejsze. Korzystanie z gazów w strumieniu wymaga jednak celnego trafienia napastnika w okolice oczu, dlatego warto odbyć zawczasu krótki trening.
Gazy w formie strumieniowej dostępne w sklepie combat:
- Gaz punktowy Perfecta 50ml
- Gaz punktowy Perfecta Stop Attack 50ml
- Gaz punktowy Walther ProSecur 53ml
Piana
Rozpylacz wypuszcza strumień gazu, który po trafieniu w cel przywiera do niego i zaczyna się pienić, zwiększając powierzchnię oddziaływania. Utrzymuje się na trafionej powierzchni dłużej, przez co napastnik musi poświęcić więcej czasu na usunięcie środka drażniącego. Podatność na wiatr i deszcz plasuje się na poziomie pośrednim między strumieniem a chmurą. Można stosować pianę również w pomieszczeniach. Tak jak w przypadku strumienia, wymagane jest trafienie w twarz napastnika.
Żel
Podobnie jak piana, żel także sprawdza się w pomieszczeniach, jest trudno usuwalny z twarzy i wymaga precyzji w celowaniu. Jest jednak zdecydowanie najmniej podatny na warunki pogodowe i ma bardzo duży zasięg. Zdarzają się także gazy żelowe z barwnikiem widocznym zarówno gołym okiem, jak i pod ultrafioletem. Pomaga to w identyfikacji napastnika.
Zasady odczytywania oznaczeń gazów pieprzowych
Oznaczenia znajdujące się na gazach pieprzowych typu OC mogą się wydawać nieco niejasne na pierwszy rzut oka. Najczęściej są to stężenie procentowe OC oraz MC lub wartość SHU. Jeśli na opakowaniu nie ma oznaczeń — kupujesz kota w worku o nieznanej skuteczności. Oto co oznaczają poszczególne wartości:
SHU
Skala Scoville’a (Scoville Hotness Unit) określa „moc” papryczek. Przykładowo popularne jalapeño mają zaledwie 2 500–8 000 punktów, habanero reprezentują grupę 100 000–350 000, a słynna (i niejadalna dla przeciętnych ludzi) Carolina Reaper rekordowo osiąga nawet 2 200 000 SHU. Czysta kapsaicyna to 16 000 000 jednostek. W gazie pieprzowym jest podobnie — siła jego działania zależy od wyniku w skali Scoville’a. Im więcej punktów, tym szybciej i intensywniej substancja zaczyna działać. Standardowe zakresy gazów to 1,5-3 mln SHU.
OC %
Stężenie oleożywicy kapsaicynowej odpowiada za czas oddziaływania gazu na napastnika. Minimalne stężenie, jakie ma sens to 5% (co daje średnio 30 minut). Jednak należy mieć na uwadze, że ten czas może ulegać zmianie w zależności od predyspozycji danej osoby.
MC %
Główne kapsaicynoidy (Major Capsainoids), podobnie jak SHU, określają ostrość mieszanki. Ich stężenie procentowe na poziomie np. 15% w gazie o stężeniu OC 10% oznacza, że w całej mieszance zawartość kapsaicynoidów wynosi 1,5% (15*0,1=1,5). Gazy do 0,5% MC przeznaczone są do stosowania przeciw psom, 0,5-1,5% to gazy na ludzi, a powyżej tej wartości znajdziemy środki na niedźwiedzie. Maksymalne dopuszczalne stężenie MC do zastosowania przeciw ludziom wynosi 2%.
Ogólne wskazówki użytkowania
Aby gaz pieprzowy przyniósł oczekiwany efekt, należy trafić nim w okolice twarzy napastnika. Najbardziej pożądanym miejscem są oczy, które po kontakcie z substancją drażniącą niemal natychmiast samoistnie się zamykają. Dalsze w szeregu są nos oraz usta. Po zakupie gazu koniecznie zapoznaj się z budową swojego rozpylacza, aby w razie zagrożenia potrafić go szybko użyć. Upewnij się, że Twój gaz pieprzowy nie jest przeterminowany, gdyż jego skuteczność może być przez to obniżona. W najgorszym wypadku rozpylacz w ogóle nie zadziała.
Sposoby neutralizacji gazów pieprzowych
Kapsaicyna jest rozpuszczalna w tłuszczach i alkoholach, dlatego przemywanie podrażnionych stref wodą spowoduje jedynie rozprowadzenie substancji po większej powierzchni. Przede wszystkim nie wolno trzeć oczu i twarzy. Umyj dokładnie ręce wodą z mydłem. Dla złagodzenia bólu dobrym rozwiązaniem jest olej roślinny lub tłuste mleko w temperaturze pokojowej, warto zaopatrzyć się także chusteczki neutralizujące. Oczy należy wypłukać pod bieżącą wodą.
Dzięki zawartym w tym poradniku informacjom możesz w świadomy sposób wybrać gaz, który ma zapewnić Ci bezpieczeństwo. Wiesz także, jakiej reakcji możesz się spodziewać ze strony napastnika po ekspozycji na drażniącą substancję i jak neutralizować skutki jej działania w przypadku nieopacznego kontaktu. Oby ta wiedza nigdy się nie musiała przydać, ale w życiu bywa różnie.
Sprawdź gazy pieprzowe w combat
Zgarnij 5% rabatu przy zakupie gazu pieprzowego
Wystarczy postępować zgodnie z poniższą instrukcją:
- Dodać do koszyka produkty z kategorii: gazy pieprzowe
- Wpisać kod rabatowy oj-jak-boli w polu „Wprowadź kod rabatowy”
- Dokończyć składanie zamówienia i poczekać na przesyłkę.
FAQ
Podręczny gaz pieprzowy noszony na co dzień powinien mieć około 40-50 ml pojemności, co zwykle wystarcza na jedno/dwa użycia. Jego parametry muszą gwarantować skuteczne obezwładnienie agresywnego psa lub człowieka. Oznacza to parametry minimum 2 mln SHU/10% OC (lub większe SHU kosztem niższego OC, nie mniej niż 2%). Alternatywnie można kierować się parametrem MC, nie mniej niż 1,3%.
Gazy pieprzowe należy kupować w sprawdzonych sklepach (np. combat.pl) i wybierać renomowane marki, aby mieć pewność, że zawartość opakowania jest zgodna z deklarowanymi na nim parametrami, a gaz nie jest przeterminowany.
Podstawowe gazy pieprzowe to koszt rzędu około 20 złotych, jednak wyższa cena zwykle wiąże się z mocniejszą substancją, lepszą dyszą, zasięgiem i skutecznością. Jeśli mamy uzasadnione obawy co do swojego bezpieczeństwa, nie powinniśmy oszczędzać na dobrej klasy gazie pieprzowym. Gazy topowych marek o standardowej pojemności kosztują około 100-140 złotych.
Tadeusz Jakliński
Niestrudzony poszukiwacz przedstawicieli gatunku "Dobre i tanie". Entuzjasta praktycznych gadżetów, knifemakingu, turystyki samochodowej, rockowego darcia paszczy i poznawania interesujących ludzi. Bezczelny, bezkompromisowy, bezpardonowy, bez względu na okoliczności. Ot, Tadzio.