Noże KA-BAR. Tradycja i styl życia

O nożach Ka-Bar napisano już wiele. Nic dziwnego gdyż są one już od ponad wieku są wiernymi kompanami traperów, myśliwych, żołnierzy, harcerzy oraz miłośników bushcraftu na całym świecie. Te amerykańskie noże wyrobiły sobie tak mocną markę, że niejednokrotnie „kabar” w języku potocznym stał się synonimem noża użytkowego. Dziś, ku naszej wielkiej radości, produkty KA-BAR weszły do sprzedaży w sklepie combat.pl

1. Początki spółki KA-BAR
2. Skąd się wzięła nazwa KA-BAR?
3. Nóż Marynarki Wojennej i Piechoty Morskiej USA
4. KA-BAR dziś
5. KA-BAR w XXI w.

„Początki spółki KA-BAR

U podstaw dzisiejszego sukcesu marki KA-BAR kryją się długa historia sięgająca swoimi korzeniami samych początków przemysłu nożowniczego w nowo utworzonych Stanazh Zjednoczonych Ameryki Północnej. Około 1800 roku, na terenie Nowej Anglii, wytwórcy noży wywodzący się z brytyjskiej Sheffield Cutlery Industry połączyła swoje siły produkując noże i sztućce na potrzeby dynamicznie rozwijającego się społeczeństwa amerykańskiego.

To właśnie z tego środowiska wywodziła się grupa 38 założycieli Tidioute Cutlery Company, spółki powołanej w 1897 aby produkować i sprzedawać sztućce. To właśnie inicjatywa z 29 kwietnia 1897 uznawana jest dzisiaj za początek historii przedsiębiorstwa KA-BAR. Nowa fabryka szybko osiągnęła moce produkcyjne, gdyż, zgodnie z oficjalnym kalendarium, pierwsze sztućce Tidioute Cutlery Company zostały wyprodukowane i sprzedane już w 1898 roku.

W 1902 roku spółka zostaje wykupiona przez Wallace R. Brownna, który na jej bazie tworzy jako Union Razor Company i pod ta marką kontynuuje produkcję i sprzedaż utensyliów stołowych. Kolejna zmiana nazwy mam miejsce w 1909 roku, od tej daty przedsiębiorstwo jest znane jako Union Cutlery Company.

Kolejną ważną cezurą czasową jest rok 1911 gdy Union Cutlery Company zostaje zarejestrowane w Olean, Nowy Jork, gdzie do dziś mieści się siedziba spółki KA-BAR. Decyzje zarządu skutkują zmianą profilu produkcji. Union Cutlery Company zaczyna produkować głównie noże, modyfikując starsze modele (Union Razor) oraz rozwijając nowe, już pod nową marką. Zakład w Olean rozwijał się tak dobrze, że pierwsza fabryka w Tidioute zostaje zamknięta. W latach dwudziestych krystalizował się profil produkcji wtedy też wprowadzono znaki towarowe OLCUT, KEENWELL i, co najważniejsze, sławny KABAR.

Skąd się wzięła nazwa KA-BAR?

Początek najsławniejszej nazwy nożowego uniwersum wiąże się z anegdotą. Do Union Cutlery doręczono list przesłany przez trapera, który polował na zwierzęta futerkowe na północy USA. Zgodnie z relacją myśliwego został on zaatakowany przez rannego niedźwiedzia, którego nie mógł zastrzelić z powodu zacięcia karabinu. Walcząc o życie obronił się przed drapieżnikiem właśnie za pomocą noża wyprodukowanego przez spółkę z Olean.

Co ciekawe sam opis zdarzenia został zapisany dosyć nieczytelnie. Fraza „kill a bear” (zabiłem niedźwiedzia) figurowała jako coś co odczytano „ka bar”. Tu warto nadmienić, że ówcześni traperzy porozumiewali się specyficznym żargonem a i do ortografii mieli dosyć barbarzyńskie podejście… Niezależnie od okoliczności „niedźwiedzia historia” spodobała się w Union Cutlery tak bardzo, że od 1923 marka KA-BAR zaczęła być wybijana na głowniach ich noży. Tak narodziła się dzisiejsza legenda. Jej finalnym aktem była zmiana nazwy przedsiębiorstwa na Ka-Bar Cutlery w1952.

Nóż Marynarki Wojennej i Piechoty Morskiej USA

Momentem przełomowym dla KA-BAR było przyłączenie się Stanów Zjednoczonych do walk podczas Drugiej Wojny Światowej. Zarówno amerykańska Marynarka Wojenna, jak i Korpus Piechoty Morskiej nie inwestował wiele w oporządzenie swojego personelu. Zarówno marynarze jak i marines w druga wojnę wkraczali uzbrojeni i wyposażeni podobnie jak ich ojcowie biorący udział w Wielkiej Wojnie. Na początku działań do walki szli w archaicznych hełmach i z repetowanymi karabinami w rękach. Podobnie rzecz się miała z nożami.

W warunkach wojennych dobre ostrze ma wiele zastosowań. Służy do budowy prowizorycznego schronienia, otwierania konserw, kopania dołów, wbijania, rąbania drewna na opał i wyciągania gwoździ, przygotowywania pożywienia i w ostateczności do obrony życia. Stosowane w USA wojskowe bagnety i sztylety (zaprojektowane z myślą o dźganiu przeciwników) nie sprawdzały się w roli tak wszechstronnego narzędzia. I tutaj pojawił się pomysł zaadoptowania uniwersalnego noża trapersko-myśliwskiego do celów wojskowych. A co sprawdzi się lepiej od ostrza, którym można zabić niedźwiedzia?!

W grudniu 1942 roku KA-BAR złożył ofertę Korpusowi Piechoty Morskiej USA (USMC). Projekt został doszlifowany wraz z Odziałem Kwatermistrzowskim i tak narodził się legendarny nóż: KA-BAR Fighting / Utility Knife. Jak sama nazwa wskazuje nie był to typowy nóż do walki. Zakrzywiona głownia wyraźnie wskazywała na myśliwsko traperski rodowód. Jako narzędzie bardziej do pracy niż do zabijania rękojeść noża zakończono masywną, aluminiową głowicą, która mogła być używana jako młotek. Kształt i profil ostrza jest już dziś uznawany za klasyczny, jednak wówczas miał znamiona nowoczesności. Umożliwiał wykonywanie precyzyjnych prac znacznie lepiej niż sztylety, a już deklasował wielkie i toporne bagnety.

Drugowojenny sukces marki KA-BAR był oszałamiający. „Kabar” stał się synonimem noża wojskowego. Wprawdzie w okresie Zimnej Wojny (a zwłaszcza podczas konfliktu w Wietnamie) Siły Zbrojne zamawiały noże od różnych producentów, jednak charakterystyczny kształt głowni powodował, że wszystkie były określane „kabarami”. Były to konstrukcje na tyle uniwersalne, że zostały zakupione również przez Wojska Lądowe, Siły Podwodne oraz formacje chroniące lądowe granice USA. Noże tego typu były powszechnie wykorzystywane przez wojsko również podczas współczesnych konfliktów takich jak pierwsza wojna w Zatoce Perskiej, czy też wojna na Bałkanach. Dopiero pod koniec lat dziewięćdziesiątych klasyczne ostrza ustąpiły nowocześniejszym konstrukcjom. Jednak świadectwem tamtych czasów są dziesiątki filmów akcji, w których komandosi ganiali wrogów z „kabarami w zębach” Jednym z najbardziej spektakularnych, choć mocno wynaturzonych, przykładów są noże Johna Rambo o głowniach nawiązujących do klasycznych traperskich rozwiązań.

KA-BAR dziś

Po utracie supremacji w dziedzinie dostaw noży dla amerykańskich Sił Zbrojnych KA-BAR nie zaprzestał rozwoju marki. Zgodnie z duchem pionierów z Sheffield, którzy dostrzegli konieczność przebranżowienia się ze sztućców inny asortyment zarząd spółki z Olean postanowił zdyskontować ogromny sukces swojego flagowego produktu. Prócz rebrandingu całego przedsiębiorstwa podjęto decyzję o produkcji nowych modeli noży.

Część z nich to konstrukcje nawiązujące do wojennego dziedzictwa , jak choćby replika legendarnego noża E.W. Stone, marynarza z USS Holland, który przerobił swój nóż przyozdabiając go charakterystyczną czaszką. Dziś repliki tworzone we współpracy z jego synem Billem Stone Jr. Nadal bazują na ostrzach „kabarów”. Co ciekawe cały czas używa się oryginalnej formy wykorzystanej do stworzenia pierwowzoru.

Inną współczesną konstrukcją nawiązującą do historycznego dziedzictwa duży nóż kukri zwany „Gunny Knife” czyli „nóż starszego sierżanta sztabowego”. Tu warto zaznaczyć, że w Korpusie Piechoty Morskiej „Gunny” to najbardziej ceniony stopień podoficerski. Starszymi sierżantami sztabowymi zostają tylko najbardziej doświadczeni. Podoficerowie tego stopnia cieszą się ogromnym szacunkiem i autorytetem (niegdyś nieoficjalnie dorównującym majorom i pułkownikom). Jeżeli „Gunny” coś zatwierdza to znaczy, że jest to coś wybitnego. Zwłaszcza, że w przypadku noża od KA-BAR chodzi o samego R. Lee Emey czyli człowieka, który stał się archetypem współczesnego starszego sierżanta sztabowego. Gunny Knife miał być ostatnim projektem nad którym pracował przed śmiercią w 2018 roku.

Bazując na oryginalnym Fighting / Utility Knife powstała seria noży mających upamiętnić poszczególne rodzaje amerykańskich sił zbrojnych. Najsławniejszy z nich jest niewątpliwie Limited Edition Commemorative stworzony przez rzemieślników w Olean model bazujący na pierwotnej specyfikacji. Nóż upamiętnił jubileusz 200 lat istnienia Korpusu Piechoty Morskiej. Pierwsza wyprodukowana sztuka, oznaczona numerem 1, została podarowana Komendantowi USMC oraz później wystawiona w muzeum Korpusu w Quantico.

KA-BAR w XXI w.

Choć nadal nóż wzorowany na „kabarze” opracowanym dla Piechoty Morskiej jest wybierany zarówno przez żołnierzy, myśliwych i miłośników bushcraftu, to jednak amerykański producent kolejny raz dobrze wyczuł zmiany trendów panujących na rynku i opracował całą rodzinę nowoczesnych noży spełniających współczesne wymagania.

Przeglądając portfolio produktów KA-BAR w oczy rzuca się duży wybór noży składanych (folderów). Kompaktowe, kieszonkowe noże o atrakcyjnym wzornictwie coraz częściej wypierają modele o stałej głowni. Zwłaszcza przy mniej wymagających zadaniach. Jednak dobra stal i sprawdzone systemy blokady (liner lock i lockback) sprawiają, że użytkownik nie powinien się obawiać wykonywania cięższych prac, choć oczywiście rąbanie czy też batonowanie (łupanie) przy użyciu składaków będzie raczej pozbawione sensu.

Uwagę w katalogu zwracają również nowoczesne noże o głowni stałej. Tu widać jak daleką drogę przeszedł KA-BAR od czasu opracowania Fighting / Utility Knife. Można wybierać pomiędzy małymi nożami o szkieletowej rękojeści do zawieszenia na szyi, nowoczesnymi nożami myśliwskimi czy też współczesnymi ostrzami bojowymi tak lubianymi przez wojska specjalne. Na prawdziwych fanów marki czekają „kabarowe” krajaki do pizzy oraz otwieracze do pizzy a nawet „taktyczne” łyżki do nakładania lodów.

Już dziś szeroki asortyment tych legendarnych produktów jest dostępny w sklepie combat: sprawdź produkty KA-BAR

---

---