Jeśli lubisz pielęgnować roślinność, to na pewno wiesz, do czego służy i jak wygląda sekator ogrodowy. Jeśli dopiero zamierzasz zabrać się za poskramianie przyrody, to prędzej, czy później z sekatorem się spotkasz. Sekator to jedno z podstawowych narzędzi ogrodniczych o, wydawać by się mogło, prostej konstrukcji i jeszcze prostszym zadaniu. Podstawowa definicja słownikowa mówi wręcz, że są to nożyce ogrodowe, przy pomocy których możemy przycinać pędy i korzenie. Jako że nie tniemy papieru ani włosów, sekatory są wykonane stosownie do zadania, jakie się przed nimi stawia, czyli w skrócie rzecz ujmując, są wytrzymałe. Niby wszystko jest jasne, ale sekatory mają jednak swoje niuanse. W tym tekście przyjrzymy im się nieco bliżej po to, by wybór sekatora był odpowiedni, a praca z nim sprawiała przyjemność.
1. Z czego zbudowany jest sekator?
2. Jakie są rodzaje sekatorów?
a. Sekator nożycowy, czyli narzędzie podstawowe
b. Sekator kowadełkowy. Nada się doskonale do róż
c. Jaki sekator do grubych gałęzi? Sekator dwuręczny!
d. Sekator teleskopowy, czyli gdy braknie zasięgu
e. Jaki sekator do cięcia na dużych wysokościach?
f. Jaki sekator do największych konarów?
g. Sekator akumulatorowy. Dla kogo?
h. Jaki sekator do na prawdę ciężkich prac?
i. Jaki sekator do szczepienia?
j. Jaki sekator do kwiaciarni?
k. Jaki sekator do żywopłotu?
3. Jak dbać o sekator?
4. Jak naostrzyć sekator?
5. Podsumowanie
Z czego zbudowany jest sekator?
Sekator jest niezbyt skomplikowanym narzędziem. W najprostszych sekatorach nożycowych mamy do czynienia z ostrzem i przeciwostrzem, które połączone są specjalną śrubą. Pomiędzy rączkami obu ostrzy znajduje się sprężyna do sekatora, a końcówki rączek zazwyczaj wykonane są z tworzywa antypoślizgowego. Schemat ten powtarza się w większości typów sekatorów, z małymi modyfikacjami w postaci kowadełka zamiast drugiego ostrza, czy też innego sposobu mocowania, jak choćby w sekatorach teleskopowych.
Samo ostrze sekatora może być wykonane z różnego rodzaju materiałów, podobnie zresztą jak cały sekator. Zazwyczaj jest to jednak wysokogatunkowa stal odporna na korozję i pracę w ciężkich warunkach. Gorszej jakości sekatory pokrywane są warstwą antykorozyjną, na przykład teflonem. Ten podczas pracy, czy też ostrzenia, będzie się stopniowo degradował i z czasem na narzędziu pojawią się nam ogniska korozji. W związku z tym wydaje się, że warto już na początku dopłacić co nieco do troszkę lepszego sekatora i cieszyć się jego jakością przez długie lata.
Jakie są rodzaje sekatorów?
Sekator nożycowy, czyli narzędzie podstawowe
To najprostszy rodzaj sekatora jednoręcznego. Jego zasadniczym wyróżnikiem jest fakt zastosowania dwóch nożyc, podobnie jak się to ma w przypadku nożyczek, ale ostrza nie stykają się ze sobą, a jedynie mijają w niewielkiej odległości. Tego typu narzędzie sprawdzi się do przycinania niezbyt twardych gałęzi, pędów, miękkich korzeni. Słowem do prac lekkich. Wariacją sekatora nożycowego może być na przykład sekator Fiskars Fingerloop, które zapewniają ochronę palców podczas przycinania szczególnie upartych gałązek.
Sekator kowadełkowy. Nada się doskonale do róż
Sekator kowadełkowy to odmiana sekatora przeznaczona do nieco cięższych zadań niż zwykły sekator nożycowy. Zasadnicza różnica w obu typach sekatorów sprowadza się do tego, że w sekatorach kowadełkowych mamy jedno ostrze tnące ulokowane u góry oraz kowadełko znajdujące się u dołu i służące do przytrzymywania gałęzi. Sekator kowadełkowy sprawdzi się przy twardszych, większych i suchych gałęziach. Próba cięcia pędów miękkich, żywych i giętkich może skończyć się niepotrzebnym poranieniem rośliny, więc do tego celu lepiej użyć wspomnianego wyżej sekatora nożycowego. Sekator kowadełkowy może sprawdzić się na przykład jako sekator do róż, zwłaszcza gdy tniemy starsze krzewy różane. Do takich i innych ciężkich zadań polecamy sekatory Fiskars P43.
Jaki sekator do grubych gałęzi? Sekator dwuręczny!
Zarówno sekator nożycowy, jak i sekator kowadełkowy mogą występować jako sekatory jednoręczne, które z łatwością obsłużymy jedną ręką. Czasem jednak jedna ręka to za mało. Gdy chcemy przycinać większe pędy lub gałęzie, to warto zaopatrzyć się w którąś z większych odmian obu sekatorów obsługiwaną oburącz. Dodatkowo taki sekator dwuręczny może mieć teleskopowe rączki, dzięki którym przy szczególnie trudnych cięciach jeszcze bardziej zwiększymy siłę nożyc. Innym rozwiązaniem ułatwiającym cięcie i stosowanym przez producentów są sekatory z przekładnią, które również pomagają zwiększyć siłę nacisku na gałąź i też bywają montowane w sekatorach dwuręcznych.
Sekator teleksopowy, czyli gdy brakanie zasięgu
Sekator teleskopowy zwany też sekatorem tyczkowym przyda się szczególnie tym, którzy mają wysokie drzewa lub nie chcą przypominać sobie, jak to było, gdy za młodu na takowe drzewa się wchodziło.
Sekator teleskopowy dzięki bardzo długiej i niekiedy dodatkowo rozsuwanej rączce (tyczce) będzie doskonałym sekatorem do gałęzi znajdujących się w koronie drzewa. Niektóre modele potrafią mieć zasięg nawet 4 metrów i więcej. Jeśli dorzucimy do tego nasz wzrost i zasięg ramion, robi się z tego całkiem solidna odległość, pozwalająca pielęgnować większość drzew owocowych bez niebezpiecznej ekwilibrystyki na drabinie.
Taki sekator ogrodniczy na wysięgniku teleskopowym jest też stosunkowo lekki, gdyż wykonany z aluminium, więc powinno to zminimalizować nasze zmęczenie podczas pracy. Dodatkowo wiele sekatorów teleskopowych wyposażonych jest w demontowaną piłę, która możemy przyciąć gałęzie zbyt grube dla cięcia sekatorem teleskopowym.
Jaki sekator do cięcia na dużych wysokościach?
Sekator żyrafa to inna popularna nazwa sekatora teleskopowego bądź sekatora do gałęzi na wysięgniku. Jeśli się nad tym zastanowić, to faktycznie narzędzie ma dość długą „szyję”, która w przypadku sekatorów żyrafa może zginać się w punkcie montażu ostrza tnącego. Cięcie gałęzi odbywa się poprzez ciągnięcie linki lub taśmy. W najprostszych odmianach nie ma tam zbyt skomplikowanych mechanizmów, ale uznani producenci sprzętu ogrodniczego starają się tak skonstruować swoje sekatory żyrafa, by sam proces cięcia był bezproblemowy. Stosują zatem przekładnie i inne rozwiązania zwiększające siłę cięcia, przez co operowanie cięgnem nie wymaga dużej siły, a zamierzony efekt i tak zostaje osiągnięty. Na koniec warto dodać, że sekatory przeznaczone do cięcia wysoko umiejscowionych gałęzi zwane są również sekatorami gąsienicowymi. Dzięki specjalnej konstrukcji można je niejako zawiesić na gałęzi i ciągnąc za linkę, odciąć niepotrzebny konar.
Jaki sekator do największych konarów?
Jeśli poszukujemy sekatora do na prawdę grubych gałęzi, to warto sięgnąć po prawdziwy mix opisywanych wcześniej rozwiązań. W ofercie sklepów ogrodniczych znajdują się bowiem sekatory dwuręczne kowadełkowe, z rozsuwanymi teleskopowo rączkami oraz dodatkową dźwignią lub przekładnią. Dzięki wszystkim tym elementom siła, którą przykładamy na rączki, jest zwielokrotniania na ostrzu, więc przecięcie dużego i suchego konara nie będzie stanowiło większego wyzwania.
Sekator akumulatorowy. Dla kogo?
Sekator akumulatorowy należy do profesjonalnej "gałęzi" sekatorów. Najczęściej będzie to wersja sekatora kowadełkowego, ale nacisk noża tnącego nie będzie wywoływany siłą naszych mięśni, a przy pomocy silniczka i przekładni. Taki sekator elektryczny przyda się szczególnie na stosunkowo dużych areałach lub dla zapalonych ogrodników, którzy wyruszając w ogród, spędzają w nim dużo czasu na cięciu.
Jaka jest największa zaleta takiego urządzenia? Elektryczny sekator akumulatorowy w przeciwieństwie do naszych dłoni nie męczy się podczas pracy. Gdy trzeba na przykład przyciąć na raz mały sad, to lepiej mieć takie urządzenie na podorędziu. Największą wadą sekatora akumulatorowego… jest sam akumulator. Sekatory na baterie, jak każde inne urządzenia bez zasilania sieciowego, z czasem się rozładowują, więc jeśli zamierzamy wykonać większą liczbę cięć, to warto mieć przy sobie zapasową baterię lub w trzymać w kieszeni stary dobry sekator mechaniczny.
Na początku tego paragrafu wspomnieliśmy, że sekatory akumulatorowe to narzędzie profesjonalne, ale nie do końca. Warto nadmienić, że w wersji elektrycznej występują już najbardziej podstawowe i najmniejsze sekatory ręczne. Zapewne nie będą się one nadawały do ekstremalnych zadań, ale szczególnie powinny przypaść do gustu ludziom w sile wieku, którzy nie chcą rezygnować z ogrodniczych pasji. Pomogą też osobom ze słabszymi dłońmi, gdy trzeba zmierzyć się z twardszym korzeniem lub gałęzią.
- Sekatory
- Zobacz wszystkie
Jaki sekator do naprawdę ciężkich prac?
Jeśli sekator akumulatorowy przyporządkowaliśmy do sekcji urządzeń profesjonalnych, to sekator pneumatyczny z automatu trafia do grupy narzędzi przemysłowych. To z takim narzędziem można wybrać się na całodniowe cięcie winnicy. Również sadownicy zajmujący się uprawą oliwek często wybierają sekator pneumatyczny jako swoje podstawowe narzędzie pracy. Ogromna siła sprężonego powietrza zapewnianego przez podręczny kompresor sprawia, że wielogodzinna praca przestaje być udręką. Dzięki takiemu urządzeniu można już przeciąć solidne konary i korzenie, a zwykłe gałązki do dla nich igraszka. Oczywiście jak zwykle jest coś za coś. Taki sekator wraz z osprzętem będzie bardzo drogi oraz stosunkowo ciężki. Praca z nim będzie zatem dość wymagająca.
Jaki sekator do szczepienia?
Szczepienie drzew to procedura stara jak świat. Doświadczeni sadownicy umieją to robić perfekcyjnie, ale by cała procedura przebiegła gładko, warto wyposażyć się w odpowiednie narzędzie. Tym właśnie jest sekator do szczepień drzewek. Charakteryzuje się on bardzo dużą precyzją cięcia, dzięki czemu zrazy i podkładki są wykonane w sposób dający nadzieję na przyjęcie się szczepki. Idealnie wykonane i czyste cięcie pozwala lepiej połączyć obie części roślin, a przez to zwiększyć szansę na przyjęcie się szczepki. Sekator do szczepienia jest trochę jak sprzęt chirurgiczny. Narzędzia tego typu zawsze powinny być utrzymywany w nienagannym stanie, gdyż od tego zależy precyzja cięcia i efekt finalny naszych prac.
Jaki sekator do kwiaciarni?
Osobną kategorię sekatorów stanowią sekatory florystyczne. Są to profesjonalne sekatory zaprojektowane i zbudowane z myślą o kwiaciarniach. Siłą rzeczy przy tworzeniu nawet najbardziej wyszukanego bukietu raczej nie będziemy mocowali się z suchymi gałęziami o grubości 2 cm, więc nie o siłę nacisku godną aligatora w nich chodzi. Sekatory florystyczne muszą charakteryzować się wysoką ostrością oraz precyzją cięcia i zachowywać te właściwości przez długi czas. Poszukując dobrego sekatora do kwiatów, warto rozglądać się za takimi, które wyposażone są w specjalne ostrza z wytrzymałej stali. Od razu przy zakupie warto zaopatrzyć się w osełkę i środki konserwujące sekator, gdyż dbanie o niego powinno być czynnością rutynową, ponieważ sekator florystyczny jest narzędziem pracy, bez którego firma może stanąć.
Jaki sekator do żywopłotu?
Niektórzy używają zamiennie nazwy sekator i nożyce i stąd na aukcjach internetowych można spotkać się z sekatorami do żywopłotu. W istocie nie jest to jednak sekator do żywopłotu, a są to nożyce do żywopłotu. Występują w wersji ręcznej, ale do poważnych zastosowań najczęściej w odmianie elektrycznej, czy też spalinowej. Nie sposób bowiem w obecnych czasach wyobrazić sobie przycinania żywopłotu ręcznym sekatorem. Takie metody były dobre w wiktoriańskiej Anglii. Oczywiście niektóre typy żywopłotów mogą wymagać zastosowania sekatora i to samo tyczy się prób związanych z nadawaniem ich fragmentom finezyjnych kształtów, ale z reguły żywopłoty modelowane są nożycami, a klasycznie rozumiany sekator będzie jedynie narzędziem pomocniczym.
Jak dbać o sekator?
Sekator, jak każde narzędzie, wymaga przynajmniej minimalnej troski po to, by służyć nam przez wiele lat. Na szczęście nie potrzebuje regularnych przeglądów w autoryzowanym serwisie producenta i wystarczy mu zdrowy rozsądek. Jako że jest to narzędzie tnące, niekiedy dość precyzyjne i ostre, nie lubi rzucania w piach i operowania w stanie oblepionym od piachu. Oczywiście sekator to nie filiżanka porcelanowa i gdy przycinamy jakiś uparty korzeń, to może się zapiaszczyć i w związku z tym zaraz się nie rozpadnie. Grunt to oczyścić narzędzie po takiej operacji, a w trakcie jej przeprowadzania starać się mimo wszystko unikać zanieczyszczenia. Stal niekoniecznie dogaduje się z kwarcem.
Gdy tniemy wilgotne rośliny lub gdy robimy to w ciepłym letnim kapuśniaczku, to po skończonej pracy warto sekator osuszyć i zabezpieczyć olejem. Dzięki temu unikniemy nieprzyjemnych ognisk korozji. Warto również za każdym razem dokładnie oczyścić pozostałości roślin, które mogły przykleić się do sekatora.
Znaczna część sekatorów wykonana jest ze stali nierdzewnej, ale czasem nie wszystkie elementy urządzenia charakteryzują się najlepszymi parametrami. W związku z tym sekator leżący w wilgotnej działkowej piwnicy też nie jest najlepszym pomysłem.
Idąc dalej, warto wspomnieć, że w sekatorach istotnym elementem jest śruba łącząca obie części narzędzia. Dobrze jest co jakiś czas sprawdzić jej stan i poziom dokręcenia. Obie powierzchnie tnące powinny poruszać bardzo blisko siebie, z pewnym oporem, ale bez przesady. Zbyt ciasne spasowanie spowoduje tępienie powierzchni tnących. Z kolei zbyt luźne pasowanie uniemożliwi precyzyjne cięcie, doprowadzi do kaleczenia roślin, a w skrajnych przypadkach nawet uszkodzenia samego sekatora.
Na koniec należy dodać, że raz na jakiś czas warto sekator porządnie wyczyścić przy użyciu na przykład benzyny ekstrakcyjnej, lub innego środka czyszczącego i następnie zakonserwować środkiem antykorozyjnym, WD-40 lub z braku laku rzadkim olejem. Niekiedy producenci oferują specjalne oliwy dedykowane do swoich narzędzi, więc można sięgnąć i po takie rozwiązanie.
Jak naostrzyć sekator?
Każde, nawet najlepsze ostrze kiedyś się tępi, a ciężka praca w ogrodzie na pewno nie spowalnia tego procesu. W związku z tym dobrze jest raz na jakiś czas sprawić, by sekator znów był ostry, jak przysłowiowa brzytwa. Ostrzenie sekatora nie jest zbyt skomplikowaną czynnością. Najlepiej przeprowadzać je ręcznie i wykonywać co jakiś czas, by uniknąć zbyt dużej degradacji ostrza. O tym, jak naostrzyć sekator, specjaliści mogliby pewnie rozprawiać godzinami, ale to ma być poradnik dla zwykłych ludzi cieszących się pracą w ogrodzie, więc nie będziemy spraw komplikować.
Do ostrzenia sekatorów warto użyć specjalnej ostrzałki. Można ją zakupić w sklepach ogrodniczych. Ostrzenie wykonujemy ręcznie, pod kątem, od zewnętrznej krawędzi. Po naostrzeniu nakładamy niewielką warstwę zabezpieczającą oleju.
Jeśli czynność ta wydaje się nam zbyt skomplikowana, zawsze można oddać sekator do naostrzenia do specjalisty. Koszt takiej usługi nie powinien być zbyt wygórowany, a punkty ostrzenia bardzo często zlokalizowane są w sklepach ogrodniczych lub sprzedających sprzęt ogrodniczy, taki jak kosiarki, piły itp.
Podsumowanie
Jak widać, sekatorów mamy do wyboru bez liku. Do poważniejszego wojowania z przydomową zielenią, warto mieć dwa lub trzy rodzaje sekatorów ogrodowych, by pielęgnowanie roślinności było czystą przyjemnością.
Kluczowe w tym wszystkim wydaje się odpowiednie rozeznanie, czego będziemy potrzebowali, zakup sprawdzonego sprzętu i następnie jego poprawna konserwacja. Warto też oczywiście przed wykonanie jakiegokolwiek cięcia dobrze zapoznać się z tym, jak, gdzie i kiedy, przycinać rośliny, gdyż, jak nietrudno się domyślić, jest to czynność nieodwracalna.
To co? Gotowi na wiosenne porządki w ogrodzie? Jeśli tak i szukacie dobrego narzędzia, to sprawdźcie ofertę sekatorów w sklepie combat.pl.
Krzysztof Kuska
Od małego bardziej lubił Q niż Bonda. Jak dorósł nic się nie zmieniło. Tylko zabawki podrożały...
